De Columns op deze pagina verschenen eerder in de rubriek 'Puur Natuur' in De Krant en De Krant actueel.

Kalverliefde

Onlangs bezocht ik een boerenbedrijf. Trots toonde de boer zijn koeien, elk met een eigen karakter en eigenaardigheden. Al snel werd het rumoerig. Een jong stiertje sprong op een ‘tochtige’ koe en probeerde haar te dekken. De koe dacht daar anders over en liep weg met het stiertje op haar rug. Een soort dekkende stalpolonaise. Is dit kalverliefde dacht ik? Nee, want volgens de encyclopedie is dat ‘hevige verliefdheid tussen mensen die nog weinig ervaring hebben in de liefde’. Hoe zit dat dan bij ervaren mensen en bestaat er (kalver)liefde bij dieren?

Over mensenliefde is sinds de oudheid veel geschreven. Je wordt smoorverliefd op de vrouw van je dromen. De tijd lijkt stil te staan en de wereld ziet er mooier uit. Hormonen gieren door je lijf, een explosie aan gevoelens en emoties. Je verklaart elkaar de liefde en je wilt de rest van je leven bij elkaar blijven. Samen snijd je je initialen in een boom en zoek je naar de regenboog. Je droomt en zoekt hoopvol naar een gezamenlijke toekomst. Kennen dieren ook liefdesrelaties en wellicht liefdesverdriet?

Ik lees in een artikel dat dieren de liefde eigenlijk veel serieuzer nemen dan mensen. Het is voor hen soms een kwestie van leven en dood. Een liefdesslagveld. Slik…. Het zorgen voor nageslacht is de grote drijfveer. Vrouwtjes zoeken mannetjes met de beste genen om mee te paren. Mannetjes zoeken vrouwtjes die hun nageslacht zo goed mogelijk kunnen verzorgen. Vooral onderzoeken onder apen leverden boeiende gegevens over dierenliefde op. Uiteindelijk zijn apen nauw aan ons mensen verwant.

En vogels? Onderzoek wees uit dat vogels ook een knuffelhormoon aanmaken. Ze ‘knuffelen’ elkaar door over de veren te aaien. Vooral rond paringstijd is het feest. Overal zie je baltsgedrag of hofmakerij. Mannetjes doen alle moeite om bij de vrouwtjes in de smaak te vallen. Kleuren, geuren, geluiden en ‘dansvormen’ zijn daarbij belangrijke ingrediënten. Elke vogelsoort kent zijn eigen baltsritueel. Buizerds maken acrobatische, baltsvluchten waarbij ze elkaar luid miauwend het hof maken. En de vogels van geluk, voorspoed en liefde? Zij dansen en roepen luidruchtig naar elkaar. Het Kraanvogel mannetje en vrouwtje draaien daarbij met uitgestrekte vleugels om elkaar heen. Daarbij maken ze soms meters hoge sprongen. En mijn favoriete ijsvogel verstevigt de paarband met explosieve, rumoerige baltsvluchten. Hij sluit de hofmakerij af door het vrouwtje een visje aan te bieden. Dit zogenaamde baltsvoeren is overigens bij veel vogelsoorten gereduceerd tot alleen snavel aanraken.

Zijn vogels monogaam? Sommige soorten zoals kraaien, duiven, ganzen en zwanen zijn trouw. Ze blijven vaak een leven lang bij een vaste partner. Dat scheelt een hoop tijd, energie en gedoe in het broedseizoen. Maar de meeste vogels zoeken jaarlijks een nieuwe partner. Een van de meest losbandige vogels is de heggenmus, met vaak meerdere partners in een seizoen. Overspel heeft bij vogels het voordeel dat je aan risicospreiding doet. Je zorgt ervoor dat je genen zich verspreiden mocht bijvoorbeeld een van de ouders dood gaan.

En ja, vogels kunnen rouwen. Van zwanen is bekend dat ze wel een jaar rouwen om het verlies van hun partner. Enige tijd geleden reed ik ’s nachts naar huis. Ik kon nog net een kerkuil, staand op de weg, ontwijken. Hij of zij bleek naast een doodgereden kerkuil te wachten. Dat voelde ook als rouwen evenals de koolmees in onze Hazelaar, die hard fluitend naar de dode koolmees op de grond keek. Tja die beelden blijven me bij.

Nee, ik hou niet van afscheid nemen en zie liever ‘kalverliefde’ bij mensen en dieren die achter elkaar aan dollen en elkaar het hof maken. Liefde is heel bijzonder.

Prikkelend

‘Waar heb je nou weer in gezeten’ vroeg mijn moeder bezorgd. Ze zag de winkelhaak in mijn besmeurde broek en een bloedende wond aan mijn onderarm. ‘Uit de boom gevallen mam, in het prikkeldraad’ was mijn reactie. Het gebeurde in de Zwitserse bergen, achter het prachtige houten chalet. We brachten daar jarenlang onze zomervakanties door. Er bleek nog een restant roestend prikkeldraad van een oude erfscheiding in de boom te hangen. Mijn moeder deed een pleister op de wond, vergezeld van enkele troostende woorden. Daar ging ik weer, het veld in naar de alpenweide vol geurende alpenbloemen. Ik denk nog geregeld aan die tijd terug. Het overkomt me nu nog steeds tijdens mijn foto-struintochten in en rondom Roden. Die winkelhaken bedoel ik.

‘Waar heb je nou weer in gezeten’ vroeg mijn moeder bezorgd. Ze zag de winkelhaak in mijn besmeurde broek en een bloedende wond aan mijn onderarm. ‘Uit de boom gevallen mam, in het prikkeldraad’ was mijn reactie. Het gebeurde in de Zwitserse bergen, achter het prachtige houten chalet. We brachten daar jarenlang onze zomervakanties door. Er bleek nog een restant roestend prikkeldraad van een oude erfscheiding in de boom te hangen. Mijn moeder deed een pleister op de wond, vergezeld van enkele troostende woorden. Daar ging ik weer, het veld in naar de alpenweide vol geurende alpenbloemen. Ik denk nog geregeld aan die tijd terug. Het overkomt me nu nog steeds tijdens mijn foto-struintochten in en rondom Roden. Die winkelhaken bedoel ik.

Voordat, rond 1870, het prikkeldraad werd ontdekt werden houtwallen als natuurlijke perceelscheiding gebruikt. Aarden wallen waarop bomen en planten met venijnige stekels werden geplant, zoals meidoorn, sleedoorn, rozen en bramen. De stekelstruiken dienden als natuurlijk ‘prikkeldraad’. Ze hielden het vee binnen en het wild buiten het perceel.

Prikkeldraad was destijds een top uitvinding, min of meer afgekeken van de natuur. Een dubbel gevlochten metalen draad met om de 10 cm. twee korte in elkaar gedraaide draden met scherpe punten. Vergeleken met een houtwal was het eenvoudig (ver)plaatsbaar en nam het veel minder ruimte in beslag.

Na de ontdekking van het prikkeldraad ging het snel bergafwaarts met de houtwallen. De ene na de andere houtwal werd afgegraven en de bomen en struiken die er op groeiden, verdwenen. Het landschap werd daardoor steeds opener. Gelukkig zijn, in de kop van Drenthe, nog prachtige voorbeelden van het oude houwallenlandschap bewaard gebleven. Naast de functie als veekering dienden houtwallen ook als windkering en gaven ze schaduw voor het vee. Houtwallen hebben een hoge ecologische waarde en zijn ze enorm belangrijk voor de soortenrijkdom onder dieren en planten. Houtwallen verdienen meer aandacht en moeten beschermde landschapselementen worden vind ik. Daarover ga ik het een andere keer hebben.

Prikkeldraad heeft veel nadelen. Steeds vaker hoor je verhalen over dieren die ernstige verwondingen opliepen, nadat ze met prikkeldraad in aanraking kwamen. Dierenwelzijn is, terecht, een steeds belangrijker thema geworden. Vooral vanuit in de paardenwereld is regelmatig gepleit voor een verbod op prikkeldraad. In 2011 is een poging gedaan voor een verbod. Zover is het nog niet maar de eerste petities zijn gestart. Tegenwoordig zien we gelukkig steeds minder prikkeldraad in het landschap. In plaats daarvan zie je vaker schrikdraad.

In het veld kom ik echter nog regelmatig delen oud prikkeldraad tegen. Soms hele rollen, in de randen van akkers, weilanden en bosranden. Wat mij betreft is het zaak dat oude restanten prikkeldraad zo spoedig mogelijk door de land- en terreineigenaren worden opgeruimd.

Hoe bizar is het dat we juist steeds meer prikkeldraad gebruiken om mensen tegen mensen te ‘beschermen’? Bijvoorbeeld rondom militaire locaties, gevangenissen, (vluchtelingen)kampen en landsgrenzen. Hiervoor is het prikkeldraad zelfs ‘verbeterd’ tot het nog effectievere scheermesprikkeldraad. Ik lees in een advertentie ‘Nato scheermesprikkeldraad is geschikt voor allerlei vormen van buitengebruik, de perfect keuze om uw erf te beschermen. Het is ontworpen om ongewenste indringers effectief buiten te houden’

We pleiten dus voor een verbod op prikkeldraad omdat dieren zich er aan kunnen verwonden en gebruiken op grote schaal scheermesprikkeldraad om mensen tegen te houden. Ik kap ermee want ik ben inmiddels de (prikkel)draad kwijt.

Terug naar overzicht
Prikkelend

‘Waar heb je nou weer in gezeten’ vroeg mijn moeder bezorgd. Ze zag de winkelhaak in mijn besmeurde broek en een bloedende wond aan mijn onderarm. ‘Uit de boom gevallen mam, in het prikkeldraad’ was mijn reactie. Het gebeurde in de Zwitserse bergen, achter het prachtige houten chalet. We brachten daar jarenlang onze zomervakanties door. Er bleek nog een restant roestend prikkeldraad van een oude erfscheiding in de boom te hangen. Mijn moeder deed een pleister op de wond, vergezeld van enkele troostende woorden. Daar ging ik weer, het veld in naar de alpenweide vol geurende alpenbloemen. Ik denk nog geregeld aan die tijd terug. Het overkomt me nu nog steeds tijdens mijn foto-struintochten in en rondom Roden. Die winkelhaken bedoel ik.

‘Waar heb je nou weer in gezeten’ vroeg mijn moeder bezorgd. Ze zag de winkelhaak in mijn besmeurde broek en een bloedende wond aan mijn onderarm. ‘Uit de boom gevallen mam, in het prikkeldraad’ was mijn reactie. Het gebeurde in de Zwitserse bergen, achter het prachtige houten chalet. We brachten daar jarenlang onze zomervakanties door. Er bleek nog een restant roestend prikkeldraad van een oude erfscheiding in de boom te hangen. Mijn moeder deed een pleister op de wond, vergezeld van enkele troostende woorden. Daar ging ik weer, het veld in naar de alpenweide vol geurende alpenbloemen. Ik denk nog geregeld aan die tijd terug. Het overkomt me nu nog steeds tijdens mijn foto-struintochten in en rondom Roden. Die winkelhaken bedoel ik.

Voordat, rond 1870, het prikkeldraad werd ontdekt werden houtwallen als natuurlijke perceelscheiding gebruikt. Aarden wallen waarop bomen en planten met venijnige stekels werden geplant, zoals meidoorn, sleedoorn, rozen en bramen. De stekelstruiken dienden als natuurlijk ‘prikkeldraad’. Ze hielden het vee binnen en het wild buiten het perceel.

Prikkeldraad was destijds een top uitvinding, min of meer afgekeken van de natuur. Een dubbel gevlochten metalen draad met om de 10 cm. twee korte in elkaar gedraaide draden met scherpe punten. Vergeleken met een houtwal was het eenvoudig (ver)plaatsbaar en nam het veel minder ruimte in beslag.

Na de ontdekking van het prikkeldraad ging het snel bergafwaarts met de houtwallen. De ene na de andere houtwal werd afgegraven en de bomen en struiken die er op groeiden, verdwenen. Het landschap werd daardoor steeds opener. Gelukkig zijn, in de kop van Drenthe, nog prachtige voorbeelden van het oude houwallenlandschap bewaard gebleven. Naast de functie als veekering dienden houtwallen ook als windkering en gaven ze schaduw voor het vee. Houtwallen hebben een hoge ecologische waarde en zijn ze enorm belangrijk voor de soortenrijkdom onder dieren en planten. Houtwallen verdienen meer aandacht en moeten beschermde landschapselementen worden vind ik. Daarover ga ik het een andere keer hebben.

Prikkeldraad heeft veel nadelen. Steeds vaker hoor je verhalen over dieren die ernstige verwondingen opliepen, nadat ze met prikkeldraad in aanraking kwamen. Dierenwelzijn is, terecht, een steeds belangrijker thema geworden. Vooral vanuit in de paardenwereld is regelmatig gepleit voor een verbod op prikkeldraad. In 2011 is een poging gedaan voor een verbod. Zover is het nog niet maar de eerste petities zijn gestart. Tegenwoordig zien we gelukkig steeds minder prikkeldraad in het landschap. In plaats daarvan zie je vaker schrikdraad.

In het veld kom ik echter nog regelmatig delen oud prikkeldraad tegen. Soms hele rollen, in de randen van akkers, weilanden en bosranden. Wat mij betreft is het zaak dat oude restanten prikkeldraad zo spoedig mogelijk door de land- en terreineigenaren worden opgeruimd.

Hoe bizar is het dat we juist steeds meer prikkeldraad gebruiken om mensen tegen mensen te ‘beschermen’? Bijvoorbeeld rondom militaire locaties, gevangenissen, (vluchtelingen)kampen en landsgrenzen. Hiervoor is het prikkeldraad zelfs ‘verbeterd’ tot het nog effectievere scheermesprikkeldraad. Ik lees in een advertentie ‘Nato scheermesprikkeldraad is geschikt voor allerlei vormen van buitengebruik, de perfect keuze om uw erf te beschermen. Het is ontworpen om ongewenste indringers effectief buiten te houden’

We pleiten dus voor een verbod op prikkeldraad omdat dieren zich er aan kunnen verwonden en gebruiken op grote schaal scheermesprikkeldraad om mensen tegen te houden. Ik kap ermee want ik ben inmiddels de (prikkel)draad kwijt.

Terug naar overzicht